Phong cách huấn luyện

Là một trong những huấn luyện viên bóng đá xuất sắc nhất thế giới hiện nay, khi mới chỉ ngoài 40 tuổi Mourinho đã đoạt vô số các danh hiệu và am hiểu sâu rộng về các nền bóng tại các giải vô địch quốc gia Bồ Đào Nha, Anh, Italia, Tây Ban Nha.

Mourinho luôn đề cao tính thực dụng và kết quả cuối cùng chứ không phải là lối chơi hoa mỹ, đẹp mắt. Tất cả các đội bóng do Mourinho huấn luyện đều ưu tiên cho lối chơi áp sát toàn sân, phòng ngự chủ động và phản công nhanh. Mourinho luôn có tư duy giữ sạch lưới nhà trước khi ghi bàn vào lưới đối thủ. Vì vậy trong giai đoạn đầu dẫn dắt Chelsea từ 2004-2007, và Inter sau đó thì Chelsea và Inter Milan luôn có những chiến thắng tối thiểu, ít bàn thắng, bù lại thì 2 đội bóng này rất ít khi thất bại và cũng ít bị thủng lưới. Chiến thắng tối thiểu nhưng đem đến kết quả tối đa và Mourinho đã biến những đội bóng mà ông dẫn dắt thành những đội bóng rất khó bị đánh bại.

Bằng chứng là các kỷ lục điểm số vô địch Ngoại hạng anh với 95 điểm, chỉ thủng lưới 15 bàn trong một mùa giải của Chelsea.

Khi chuyển đến Real Madrid, CLB truyền thống ưu tiên lối chơi tấn công nên Mourinho có phần nào gượng ép thay đổi phong cách thực dụng của mình để đáp ứng ý nguyện của ban lãnh đạo Real Madrid, và thực tế Mourinho cũng đập tan những hoài nghi về lối chơi ghi ít bàn thắng bằng chức vô địch La Liga với Real Madrid mùa giải 2011-2012 với kỷ lục điểm số 100 điểm, kỷ lục bàn thắng ghi được là 121 bàn trong một mùa giải. Điều này cho thấy khi cần thiết Mourinho cũng có thể biến đội bóng của ông trở thành một đội bóng tấn công mạnh mẽ chứ không phải chỉ biết phòng ngự phản công như thường thấy.

Tuy nhiên vào giai đoạn Mourinho dẫn dắt Real Madrid thì CLB đại kình địch Barcelona đang ở giai đoạn "cực thịnh", đồng thời Mourinho phải từ bỏ một phần phong cách thực dụng thường thấy dẫn đến Real Madrid thường có những kết quả không tốt vào giai đoạn 2012-2013, kèm theo là mâu thuẫn với một số cầu thủ và ban lãnh đạo nên Mourinho đã chia tay Real Madrid để quay về với CLB Chelsea, nơi ông được tự do sử dụng phong cách của mình.

Để áp dụng thành công lối chơi thực dụng, các mẫu cầu thủ ưa thích của Mourinho đều là những cầu thủ toàn diện về tấn công lẫn phòng thủ, tốc độ, thể lực và cả tinh thần thi đấu mạnh mẽ. Ngay cả một tiền đạo hay tiền vệ tấn công khi cần thiết vẫn phải tham giam phòng ngự để bảo vệ kết quả có lợi. Hoặc để chơi rắn, áp sát đối phương liên tục Mourinho ưa thích các mẫu cầu thủ có thể hình và thể lực tốt, tốc độ cao để phòng ngự từ giữa sân, ngăn cản các đường bóng của đối thủ như Michael Essien, Makelele, Khedira...đồng thời có khả năng chuyền xa, sút xa tốt để phản công nhanh như Xabi Alonso, Wesley Sneijder, Frank Lampard.. Các tiền đạo ưa thích của Mourinho như Drogba, Diego Milito..đều là những mẫu tiền đạo có thể hình, quyết đoán khi dứt điểm, có khả năng tranh chấp tốt, khả năng ghi bàn bằng đầu tốt, sút xa. Mourinho cũng ưa dùng những cầu thủ tấn công 2 bên cánh có tốc độ cao, thường di chuyển vào trong để ghi bàn như Cristinano Ronaldo, Eden Hazard, Robben...

Lối chơi thực dụng đồng nghĩa với việc Mourinho đề cao tính kỷ luật cao và tuân thủ chiến thuật, các cầu thủ do ông huấn luyện đều phải chấp hành tuyệt đối các yêu cầu về chiến thuật của ông. Các cầu thủ có lỗi chơi ngẫu hứng như Kaka hoặc không tuân theo chiến thuật của ông thường sẽ phải ngồi ghế dự bị, bất chấp tài năng của họ ra sao. Điều đó nói lên tính cách nghiêm khắc và cứng rắn của Mourinho.

Mourinho cũng nổi tiếng với vai trò là một nhà quản lý nhân sự, khi ông đến đội bóng nào thì các cầu thủ đề rất tin tưởng vào ông. Những cầu thủ do ông phát hiện đưa về đội bóng đều đa số là các bản hợp đồng thành công, dưới sự dẫn dắt của Mourinho rất nhiều cầu thủ trở nên hoàn thiện hơn hoặc đạt đến đẳng cấp siêu sao như Cristinano Ronaldo, Mesut Ozil, Frank Lampard, Wesley Sneijder, Raphael Varane, Eden Hazard, Oscar.. ông cũng thành công trong việc nâng cao phong độ và khả năng thi đấu lâu dài cho những cầu thủ lớn tuổi như Makelele, Lampard, John Terry..

Với cá tính mạnh mẽ và bản chất thông minh, Mourinho luôn sử dụng những phát ngôn "tâm lý chiến" trước và sau trận đấu tấn công vào đối thủ giúp ông đạt không ít những kết quả có lợi. Đồng thời ông luôn bảo vệ học trò trước những dư luận truyền thông giúp cho đội bóng của ông luôn thi đấu ổn định.